){kind=link}
Alles over o-ringen in de duiksport (NBR, EPDM en Viton)
Jakkes! En gevaarlijk! Deze foto komt helaas uit de dagelijkse praktijk. Niet iedereen is even begaan met zijn duikmateriaal, laat staan met de kwaliteit van dat pietlullige onderdeeltje dat toch belangrijk is voor een veilige duik. Lekkages kun je gemakkelijk voorkomen door het door de fabrikant voorgeschreven periodieke onderhoud.
In de duiksport worden verschillende soorten O-ringen gebruikt voor afdichtingen in duikapparatuur: zoals ademautomaten, flessenkranen, en inflators. De meest voorkomende materialen voor deze O-ringen zijn NBR (nitrilrubber), EPDM en Viton. Wat is nu precies het verschil tussen deze materialen en waarom zou jij ervoor kiezen?
1. NBR (Nitrilrubber) O-ringen:
- Eigenschappen: Nitril O-ringen zijn bestand tegen olie, vet en sommige chemicaliën. Ze zijn relatief goedkoop en veel gebruikt in duikapparatuur.
-
Voordelen:
- Goede weerstand tegen oliën en brandstoffen.
- Betaalbaar en makkelijk verkrijgbaar.
-
Nadelen:
- NBR is niet bestand tegen ozon, UV-straling en zuurstofrijk gas (zoals pure zuurstof of Nitrox), wat betekent dat het in zuurstofrijke omgevingen kan degraderen.
- Niet ideaal voor toepassingen waarbij de O-ring wordt blootgesteld aan veel zonlicht of hoge temperaturen.
- Gebruik in duiksport: NBR wordt vaak gebruikt voor gewone lucht duiken en in standaard duikuitrusting, maar is niet geschikt voor gebruik met Nitrox of pure zuurstof.
2. EPDM (Ethyleen-Propyleen-Dieen-Monomeer) O-ringen:
- Eigenschappen: EPDM is uitstekend bestand tegen water, stoom, en een breed scala aan chemicaliën. Het is ook beter bestand tegen UV-straling en ozon dan NBR.
-
Voordelen:
- Uitstekende bestendigheid tegen UV, ozon, en zuurstof.
- Ideaal voor gebruik met Nitrox (tot 40% zuurstof) en in situaties waarbij de O-ring aan de buitenlucht wordt blootgesteld.
- Goede weerstand tegen extreme temperaturen.
-
Nadelen:
- Minder bestand tegen oliën en vetten, wat een nadeel kan zijn bij gebruik in systemen die met olie worden gesmeerd.
- Gebruik in duiksport: EPDM O-ringen worden vaak gebruikt in Nitrox-systemen, omdat ze zuurstofbestendig zijn en niet degraderen bij blootstelling aan ozon of UV-straling.
3. Viton (Fluorelastomeer) O-ringen:
- Eigenschappen: Viton is zeer bestand tegen hoge temperaturen, agressieve chemicaliën, en zuurstofrijke omgevingen, zoals pure zuurstof.
-
Voordelen:
- Uitzonderlijk bestand tegen chemicaliën, oliën en brandstoffen.
- Zeer geschikt voor gebruik met zuurstofrijke gasmengsels zoals pure zuurstof en hoge percentages Nitrox.
- Hoge bestendigheid tegen hitte en veroudering.
-
Nadelen:
- Duurder dan NBR en EPDM.
- Gebruik in duiksport: Viton O-ringen worden gebruikt in zuurstofsystemen en technische duikuitrusting, vooral wanneer pure zuurstof of een hoog percentage Nitrox wordt gebruikt. Ze zijn ideaal voor toepassingen waar hoge chemische bestendigheid en veiligheid voor zuurstofkritische omgevingen vereist zijn.
Samenvatting:
- NBR: Goed voor standaard duikuitrusting met lucht, maar niet voor zuurstofrijke omgevingen.
- EPDM: Geschikt voor Nitrox-gebruik en UV-bestendige toepassingen, maar minder bestand tegen oliën.
- Viton: Beste keuze voor technische duiken met pure zuurstof en chemisch agressieve omgevingen, maar duurder.
In technische duikomgevingen waar veiligheid en zuurstofcompatibiliteit essentieel zijn, worden vaak Viton O-ringen aanbevolen.
1. Voorbeeld toepassing NBR O-ring: Standaard duikfleskraan
- Situatie: Je hebt een standaard duikfles gevuld met perslucht (21% zuurstof, 79% stikstof), en je gebruikt deze voor recreatief duiken.
- Materiaalkeuze: NBR O-ring
- Waarom?: NBR O-ringen zijn ideaal voor deze situatie omdat ze bestand zijn tegen lucht, vocht, en olie die soms voorkomt in compressorlucht. Ze zijn betaalbaar en gemakkelijk verkrijgbaar voor regulier duiken. De kans op blootstelling aan hoge zuurstofconcentraties is minimaal, dus NBR is een veilige en kostenefficiënte keuze.
2. Voorbeeld toepassing EPDM O-ring: Nitrox ademautomaat
- Situatie: Je duikt met Nitrox (bijvoorbeeld 32% zuurstof, 68% stikstof), wat vaak wordt gebruikt voor langere duiktijden.
- Materiaalkeuze: EPDM O-ring
- Waarom?: In deze situatie is een EPDM O-ring geschikter, omdat hij bestand is tegen hogere zuurstofconcentraties (zoals in Nitrox). Hij veroudert niet snel door blootstelling aan UV-straling of ozon. Hoewel NBR mogelijk zou kunnen werken, kan het bij hogere zuurstofpercentages degraderen, wat een veiligheidsrisico vormt.
3. Voorbeeld Viton O-ring: Zuurstofclean technische duikfles
- Situatie: Je gebruikt een technische duikfles met pure zuurstof (100%) of een gasmengsel met een hoog percentage zuurstof (bijvoorbeeld 50% voor decompressie).
- Materiaalkeuze: Viton O-ring
- Waarom?: Bij hoge zuurstofconcentraties (zoals bij technische duiken) is het cruciaal dat de O-ring niet ontvlambaar is en niet degradeert door zuurstof. Viton is in dit geval de veiligste keuze omdat het uitstekend bestand is tegen hoge zuurstofconcentraties en hoge temperaturen die kunnen ontstaan in zuurstofsystemen.
4. Voorbeeld NBR O-ring: Inflator voor BCD (trimvest)
- Situatie: De inflator van je BCD (trimvest) gebruikt perslucht om je drijfvermogen te regelen.
- Materiaalkeuze: NBR O-ring
- Waarom?: De inflator komt alleen in aanraking met gewone perslucht en is niet blootgesteld aan zuurstofrijke gassen of extreme omstandigheden. Hier is een NBR O-ring ideaal omdat hij goed bestand is tegen olie en andere verontreinigingen die zich in de luchtstroom kunnen bevinden, en het is een goedkope en duurzame optie.
5. Voorbeeld EPDM O-ring: Duiklamp
- Situatie: Je hebt een duiklamp die je vaak in zonlicht en op grote diepte gebruikt.
- Materiaalkeuze: EPDM O-ring
- Waarom?: EPDM is zeer goed bestand tegen UV-straling, waardoor het perfect is voor een duiklamp die vaak wordt blootgesteld aan zonlicht tussen duiken door. Ook heeft EPDM uitstekende waterdichte eigenschappen, wat cruciaal is voor het voorkomen van waterinfiltratie in je duiklamp op grote diepte.
6. Voorbeeld Viton O-ring: Zuurstofregulator voor technische duik
- Situatie: Tijdens een technische duik gebruik je een zuurstof tijdens decompressiestops.
- Materiaalkeuze: Viton O-ring
- Waarom?: Een zuurstofregulator moet absoluut zuurstofveilig zijn, omdat pure zuurstof zeer reactief is. Viton O-ringen zijn bestand tegen hoge zuurstofconcentraties en hoge temperaturen, wat essentieel is voor de veiligheid in dergelijke omgevingen.
Samengevat:
- NBR: Goed voor standaard luchtflessen, inflators en de meeste duikapparatuur.
- EPDM: Ideaal voor Nitrox-systemen en uitrusting die wordt blootgesteld aan UV-straling (zoals duiklampen).
- Viton: De beste keuze voor technische duiksystemen met pure zuurstof of hoge zuurstofconcentraties (zoals zuurstofregulatoren of -flessen).